واکاوی وردایی زمانی- مکانی ارتفاع لایۀ ‌‌مرزی ایران مبتنی ‌بر برونداد پایگاه داده مرکز پیش‌‌بینی میان‌‌مدت هواسپهر اروپایی (ECMWF)

Authors

  • حمزه احمدی دکتری آب و هواشناسی کشاورزی، دانشکده جفرافیا و علوم محیطی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران
  • محمود احمدی دانشیار آب و هواشناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
Abstract:

لایه مرزی بخش کوچکی از لایه ورد سپهر است که به دلیل فرایندهایی که در داخل آن رخ می‌دهد، برای حیات انسان حائز اهمیت می-باشد. مطالعه حاضر با هدف واکاویی دگرگونی زمانی- مکانی ارتفاع لایه مرزی با رویکردی آماری – تحلیلی انجام شد. در این راستا از داده‌های ارتفاع لایه مرزی مرکز پیش بینی میان مدت هواسپهر اروپایی نسخه ERA-Interim با تفکیک مکانی 125/0×125/0 درجه قوسی و بازه زمانی 1979 تا 2015 استفاده گردید. نتایج نشان داد که ارتفاع لایه مرزی با زمان و مکان تغییر می‌کند و وضعیت توپوگرافی بر ارتفاع لایه مرزی تأثیر جدی می‌گذارد. براساس میانگین بلند مدت، بیشینه همبستگی ارتفاع لایه مرزی ایران با مولفه مکانی عرض جغرافیایی می‌باشد، چرا که نقش این مشخصه جغرافیایی با آفتاب گیری بسیار بالاست. از نظر زمانی کمینه و بیشینه ارتفاع لایه مرزی در ایام سرد و گرم سال به ترتیب در ماههای ژانویه و ژوئن رخ میدهد. از نظر آرایش مکانی مناطق با چشم‌انداز مرتفع و ناهموار مانند مناطق مرتفع زاگرس و نواحی مجاور دریا دارای کمترین ضخامت لایه مرزی و مناطق با چشم‌انداز هموار و بیابانی مانند نواحی داخلی بخصوص جنوب شرق و مرکز ایران، ضخامت لایه مرزی در بالاترین سطح قرار دارد. تغییرات فضایی ارتفاع لایه مرزی در ماههای سرد سال منسجم‌تر از ماههای گرم سال می‌باشد. متناسب با تغییرات فصلی دمای هوا، بیشینه ارتفاع لایه مرزی در ماههای سرد سال در نواحی جنوب شرق ایران و در ایام گرم سال بخصوص ماههای ژوئن و جولای، در نواحی مرکزی ایران مانند مناطق جنوب کرمان شمال استان هرمزگان رخ می‌دهد. ساختار دمایی ایران متناسب با وضعیت جغرافیایی و توپوگرافیکی، الگوی زمانی – مکانی ارتفاع لایه مرزی در ایران را مشخص می‌کند. براساس نتایج نوشتار حاضر عامل اصلی تغییرات زمانی - مکانی ارتفاع لایه مرزی گرمایش و سرمایش سطح زمین و مولفه‌های مکانی و توپوگرافیکی در سطح زمین میباشد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

واکاوی ساختار دمای ایران مبتنی بر برون‌داد پایگاه دادۀ مرکز پیش‌بینی میان‌مدت هواسپهر اروپایی (ECMWF) نسخۀ ERA Interim

هدف از این پژوهش پایشِ دمایِ هوا با رهیافتی آماری بر اساس برون‏داد پایگاه دادة بازواکاوی‏شده (ECMWF) نسخة ERA Interim برای دورة زمانی 1979ـ2015 با تفکیک مکانی 125/0×125/0 درجة قوسی و هم‏سنجی آن با پایگاه ملی اسفزاری و پیمونگاه‏های همدید کشور است. از سنجه‏های RMSE و R2 برای اعتبارسنجی نتایج و از بُعد فرکتالی برای دگردیسی زمانی استفاده شد. نتایج اعتبارسنجی پایگاه ECMWF نشان‏دهندة توانایی و دقت زیاد ...

full text

واکاوی سنجش دقت زمانی- مکانی بارش پایگاه دادۀ مرکز پیش‌بینی میان‌مدت جوی اروپایی (ECMWF ) بر روی ایران‌زمین

برای اجرای این پژوهش، مقادیر بارش شبکه‌ای سه‌ساعتی نسخة ERA-Interim پایگاه دادة مرکز پیش‌بینی میان‌مدت جوی اروپایی (ECMWF) بر روی گسترة ایران با تفکیک مکانی 125/0 درجة قوسی طی بازة زمانی 01/01/1979 تا 31/12/2013 استخراج شد. طی این بازة زمانی، داده‌های بارش مشاهده‌شده بر روی پیمونگاه‌های همدید و پایگاه دادة ملی اسفزاری نیز آماده شد. یافته‌ها نشان داد که نه‌تنها از نگاه هماهنگی زمانی، بلکه به‌لحا...

full text

واکاوی سنجش دقت زمانی- مکانی بارش پایگاه دادۀ مرکز پیش بینی میان مدت جوی اروپایی (ecmwf ) بر روی ایران زمین

برای اجرای این پژوهش، مقادیر بارش شبکه ای سه ساعتی نسخة era-interim پایگاه دادة مرکز پیش بینی میان مدت جوی اروپایی (ecmwf) بر روی گسترة ایران با تفکیک مکانی 125/0 درجة قوسی طی بازة زمانی 01/01/1979 تا 31/12/2013 استخراج شد. طی این بازة زمانی، داده های بارش مشاهده شده بر روی پیمونگاه های همدید و پایگاه دادة ملی اسفزاری نیز آماده شد. یافته ها نشان داد که نه تنها از نگاه هماهنگی زمانی، بلکه به لحا...

full text

وردایی زمانی- مکانی و نقطه تغییر شاخص جذب هواویز (AAI) ایران مبتنی بر برونداد سنجنده های TOMS و OMI

هدف از این پژوهش وردایی زمانی-مکانی و نقطه تغییر شاخص هواویز (AI) فصلی در ایران است. در این راستا داده­های سنجنده TOMS دو ماهواره Nimbus 7 (1979-1992) و Earth Probe (1996-2005) و سنجنده OMI (2005-2015) ماهواره EOS Aura اخذ و از آزمون Buishand برای شناسایی نقطه تغییر شاخص هواویز استفاده شد. نتایج نشان داد بیشینه شاخص هواویز در دوره گرم سال و بهار به‌دلیل کاهش میزان رطوبت خاک و فعال شدن چشمه­های ...

full text

واکاوی وردایی زمانی-مکانی رطوبت جوی ایران زمین طی بازۀ زمانی 2013-1979

برای این پژوهش از داده‌های ماهانة شبکه‌ای نم ‌ویژه و نم نسبی مرکز اروپایی پیش‌بینی‌های میان‌مدت جوی طی بازة زمانی 1/1979 تا 12/2013 بهره گرفته شد. به‌کمک روش ناپارامتریک من‌کندال، معناداری روند مقادیر نم ویژه و نم نسبی برای هریک از یاخته‌های مکانی در 9 تراز مختلف جوی در سطح اطمینان 95 درصد آزموده شد. از تخمین‌زن شیب سن برای برآورد مقدار تغییرات کمک گرفته شد. یافته‌ها نشان داد اگرچه روند دو سنجة...

full text

واکاوی وردایی زمانی-مکانی رطوبت جوی ایران زمین طی بازۀ زمانی 2013-1979

برای این پژوهش از داده های ماهانة شبکه ای نم ویژه و نم نسبی مرکز اروپایی پیش بینی های میان مدت جوی طی بازة زمانی 1/1979 تا 12/2013 بهره گرفته شد. به کمک روش ناپارامتریک من کندال، معناداری روند مقادیر نم ویژه و نم نسبی برای هریک از یاخته های مکانی در 9 تراز مختلف جوی در سطح اطمینان 95 درصد آزموده شد. از تخمین زن شیب سن برای برآورد مقدار تغییرات کمک گرفته شد. یافته ها نشان داد اگرچه روند دو سنجة ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 17  issue 54

pages  163- 184

publication date 2019-03-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023